MẠCH MÔN
– Bộ phận dùng: rễ phơi sấy khô của cây mạch môn, thuộc họ hành tỏi.
-Tính vị quy kinh: hơi lạnh, ngọt, hơi đắng, quy kinh phế vị.
– Tác dụng: dưỡng âm nhuận phế, ích vị sinh tân, thanh tâm trừ phiền.
-Chỉ định:
+Điều trị phế âm bất túc gây ho khan, đờm dính, họng khô, mũi khô thì
thường dùng cùng với tang diệp, hạnh nhân, a giao (như bài Thanh táo cầu phế
thang).
+Điều trị vị âm hư gây miệng khô, khát, đại tiện táo bón thì thường dùng
cùng với ngọc trúc, sa sâm (như bài Ích vị thang); sốt lâu ngày gây tổn hao tân
dịch, đại tiện táo bón thì thường dùng cùng với huyền sâm, sinh địa (như bài
Tăng dịch thang).
+Điều trị tâm âm hư gây bứt rứt, mất ngủ, lưỡi khô, chất lưỡi hồng bóng
thì thường dùng cùng với sinh địa, toan táo (như Thiên vương bổ tâm đan).
– Liều dùng: 10-15g/ngày.
– Tác dụng dược lý: tăng bạch cầu ngoại vi, tăng khả năng miễn dịch,
tăng cường tác dụng của tố chất tuyến thượng thận, chống loạn nhịp tim, giãn
mạch ngoại vi, giảm đường máu, ức chế một số vi khuẩn.
