MỘC THÔNG CÙNG THÔNG THẢO

Hiệu quả khác nhau

Mộc thông và thông thảo đều là thuốc thanh nhiệt lợi tiểu thông hành kinh lạc.

Nhưng thông thảo ngọt, đắng, tinh hương, sắc trắng, khí vị nhẹ nhàng, chữa tiết phế lợi tiểu tiện, hạ nhũ chấp, tuyên thượng khiếu.

Mộc thông vị đắng, lực tiết giáng mạnh, sở trường tiết hào (!), kiêm thống khi huyết lợi cửu khiếu.

Chủ trị khác nhau

1. Mộc thông chủ tâm nhiệt – thông thảo chủ thấp ôn

Mộc thông đắng, hàn vào tâm kinh – có khả năng tiết tâm hỏa, thích nghi dùng chữa các bệnh tâm nhiệt.

Như “Thánh huệ phương” bài mộc thông tán gồm mộc thông, thăng ma, mạch đông, chi mẫu, tô giác, hạnh nhân, trích cam thảo, chi tử nhân trị tiểu nhi bụng nóng không có nước mũi, nước mắt, miệng khô lâm táo, nằm ngủ không yên.

“Tiểu nhi dược chứng trực quyết” bài đạo xích tán có sinh địa hoàng, cam thảo, mộc thông già trực diệp trị tâm kinh nhiệt thịnh, miệng khát, mặt đỏ trong lòng phiền nhiệt, tiếu tiện ít, đỏ (đái đỏ: máu).

Thông thảo khinh thanh – là thuộc vào phế kinh lợi thủy, dùng cho tất cả các chứng thấp nhiệt Như “thấp bệnh điều biện” bài tam nhân thang gồm hạnh nhân, bán hạ, hoạt thạch, ý dĩ nhân thông thảo, bạch khấu nhân, trúc diệp, hậu phác trị bệnh thấp ôn, đầu

đau, thân thể nặng, sắc mặt vàng, nhợt, bụng buồn, không đói, sau giờ ngọ thân nóng, lưỡi trắng, không khát.

2. Mộc thông chủ thủy thũng, cước khí (ngứa, phù)

Thông thảo trị hoàng thủy

Mộc thông và thông thảo đều có khả năng trị thủy thũng.

Về lợi thủy, so với thông thảo thì mộc thông mạch hơn nhiều cho nên dùng nhiều hơn.

Nhưng “Chính trị chuẩn thằng” Bài lâm bạch tán có bạch khiên ngưu, tang bạch bì bạch truật, mộc thông, trần bì, cam thảo, trị trẻ con mới bị bệnh chân tay, da phù trướng, đại tiểu tiện không thông. Dùng bài mộc thông tán gồm có mộc thông, tô diệp, chư linh tang bạch bì, binh lang, xích phục linh. Trị cước khí, nửa người bị thũng trướng, ho suyễn cấp, buồn phiền.

Thông thảo lợi thủy mà không gây thương tổn. Có thể dùng chữa bệnh hoàng thũng (phù da vàng). Như “tiểu nhi vệ sinh tổng vi luân phương” có bài thông thảo tán gồm có thông thảo, chư linh, gia địa long, một ít sạ hương, để chữa bệnh toàn thân vàng, phù

trắng da bóng lên. Bài này cũng chữa được thận sưng (phù do thận).

3. Mộc thông chủ trị tý thống thấp khớp tê liệt bên sườn đau như dùi đâm, thông thảo trị bệnh mũi tê dại, thịt đau.

Mộc thông ”thanh lợi thấp nhiệt” thông khí huyết, lợi cho khớp xương. Cho nên có thể đùng chữa các bệnh tê liệt đau đớn, đến bệnh khí trệ huyết ứ, gân cốt bên sườn đau nhói như dùi đâm. Như ”Mạch nhân chứng trị” có bài mộc thông ẩm gồm có mộc thông, trần bì, tô ngạnh, cam thảo, gia sinh khương, đại táo để chữa bệnh hiếp thống, sườn đau sưng bành trướng lên. Mộc thông chữa khớp xương co duỗi khó khăn, đau đớn có thể cùng với nhẫn đông đằng, liên kiều, y dĩ, hoàng bá phối hợp dùng; cũng có thể dùng một mình cũng được.

Thông thảo thống phế khiếu, cho nên dùng chữa bệnh mũi đau, tê, thịt đau. Như “Chứng trị chuẩn thằng” có bài thông thảo cao, gồm thông thảo, tế tân, phụ tử nướng, chữa bệnh mũi đau. mọc thịt, không ngửi thấy thơm, thối.

4. Thông thảo chữa tía sữa không thông.

Mộc thông chữa kinh bế

Mộc thông và thông thảo đều là vị thuốc chữa tia sữa không thông. Mộc thông còn thông được khí huyết cho nên chữa được khí trệ, huyết ứ, kinh bế. Như “Bản thảo kinh sơ” trị đàn bà kinh bế. đến kinh nguyệt không đều dùng mốc thông, ngưu tất, sinh địa hoàng, huyền hồ sách, cùng sắc uống.

Đặc thù sử dụng khác nhau

Mộc thông thông huyết mạch ”Thương hàn luận” bài đương quy tứ nghịch thang, gồm có đương quy, quế chi, thược dược, tế tân mỗi vị 3 lạng, trích cam thảo, thông thảo, mỗi vị hai lạng, đại táo 25 quả, cho nước đun kĩ, bỏ bã, chia làm 3 lần uống để chữa bệnh

huyết hư bị cảm hàn, chân tay lạnh toát (quyết lạnh) lưỡi có rêu trắng, mạch rất nhỏ gần như hết. (Bản phương thông thảo thực chỉ mộc thông).

Thông thảo triết phế khiếu, dùng chữa mũi tắc. Như “Tam nhân phương” có bài thông thảo tán trị mũi đau, khí tắc không thở được, không ngửi thấy thơm, thối, lại có thịt mọc lên. Dùng thông thảo, tế tân, phụ tử các vị bằng nhau, tán nhỏ, cho một ít bọc vải mỏng

để vào trong mũi.