5 HUYỆT CHỈ DIÊN
(Zhi Xian止涎五穴) 11.25 Stop Spittle
(Nguồn http://www.tungs-acupuncture.com/止涎五穴/)
1. Vị trí: Cạnh ngoài đốt thứ nhất ngón tay cái chia 6 phần bằng nhau, giữa mỗi
phần là 1 huyệt bám sát xương, có 5 huyệt (có tài liệu chia thành 3 phần, có 2 huyệt –
xem hình).
2. Giải phẫu: Nhánh thần kinh cạnh ngón cái, liên quan mắt, Vị.
3. Lấy huyệt: Phía mu bàn tay, cạnh ngoài đốt thứ nhất ngón tay cái chia 6 phần
bằng nhau (mỗi phần khoảng 2 phân), giữa mỗi phần là 1 huyệt bám sát xương, có 5
huyệt.
4. Quy kinh: Nhập 2 kinh Can, Vị.
5. Tính huyệt: Phù Tỳ thống huyết, thông kinh hoạt lạc.
6. Chủ trị: Trẻ em chảy dãi (Tiểu hài lưu khẩu thuỷ), bệnh nhân đột quỵ chảy
nước miếng (trúng phong hoạn giả lưu tiên), dạ dày lạnh đau (vị hàn vị thống), tiêu
chảy do hư nhược (hư tiết), viêm giác mạc, viêm kết mạc, viêm dây thần kinh thị giác,
teo dây thần kinh thị giác (thị thần kinh nuy súc), đục thủy tinh thể (bạch nội chướng),
gặp gió chảy nước mắt (nghinh phong lưu lệ), đau răng (nha thống), chuột rút ruột
(trường sán).
7. Cách châm: Châm nghiêng từ trong hướng ra ngoài 2-3 phân, Hoặc dùng kim
tiêm chích máu.
8. Cảm giác châm: Tại chỗ căng đau rát.
9. Thuyết minh:
– Trong tài liệu của thầy Đổng chỉ có 2 huyệt Chỉ diên, cách lấy huyệt ở cạnh
trong đốt thứ nhất lưng ngón tay cái, tuyến chính giữa vào 2 phân, căn cứ vào đồ hình,
huyệt vị ở gần vùng da phân trắng đỏ, thầy Hồ hiệu đính huyệt Chỉ diên từ tuyến giữa
vào trong 5 phân, phân thành 5 huyệt.
– Thầy Đổng đã nói rằng mỗi ngón tay cũng độc lập thành một hệ thống, mặt sau
ngón tay cái là một hình 3 chiều của cơ thể, theo đầu, khoang ngực, bụng trên, bụng
dưới, tức có thể thấy vị trí của huyệt Chỉ diên; ngón tay cái trong hình 3 chiều của
người, đại diện cho đầu, vị trí huyệt Chỉ diên là khu vực tuyến mồ hôi, nước bọt.
10. Phối huyệt:
(1). Teo thần kinh thị giác (Thị thần kinh nuy súc): 5 huyệt Chỉ diên, huyệt Châu
viên, huyệt Tam xoa 1.
(2). Đau nửa đầu do rối loạ tinh thần (Tinh thần quan năng chứng dẫn phát chi
thiên đầu thống): Châm 5 huyệt Chỉ diên, huyệt Chỉ chính não (chính giữa ngón tay
cái).
