NGUYÊN NHÂN CỦA ĐAU THẮT LƯNG
Trong nhiều trường hợp, đau thắt lưng có liên quan đến bệnh thoái hóa cột sống, đây là một cách gọi để chỉ việc xương cột sống bị lão hóa mất dần cấu trúc và chức năng bình thường theo thời gian, thường xảy ra ở khớp, đĩa đệm và xương cột sống khi già đi. Một số ví dụ về nguyên nhân cơ học gây ra đau thắt lưng dưới như:
- Bong gân. Bong gân là sự tổn thương của bao khớp, phổ biến là các dây chằng, thường xảy ra sau một động tác quá mạnh nhưng không gây ra trật khớp hoặc gãy xương. Bong gân dẫn đến căng dãn dây chằng hoặc rách dây chằng, cả hai có thể xảy ra do xoắn hoặc nâng vật không đúng cách, nâng vật quá nặng, vận động sai tư thế 1 cách đột ngột. Những cử động như vậy có thể dẫn đến cơn co thắt ở cơ lưng, dẫn tới đau. Chấn thương, chẳng hạn như chơi thể thao, tai nạn xe hơi hoặc ngã có thể làm tổn thương gân, dây chằng hoặc cơ dẫn đến đau thắt lưng. Chấn thương cũng có thể làm cho cột sống bị chèn ép quá mức, do đó có thể làm cho đĩa đệm bị vỡ hoặc thoát vị, gây áp lực lên bất kỳ dây thần kinh nào bắt nguồn từ tủy sống. Khi các dây thần kinh cột sống bị chèn ép và bị kích thích, đau lưng và đau thần kinh tọa có thể xảy ra.
- Bệnh thoái hóa đĩa đệm (đây là chủ đạo)là trường hợp các thành phần của đĩa đệm bị thoái hóa, tạo ra các chuyển động bất thường của các cấu trúc dây chằng, khớp, bề mặt xương của đốt sống… gây ra đau thắt lưng. Đây là nguyên nhân thường gặp nhất và gần đây được nghiên cứu nhiều nhất trong số các nguyên nhân gây ra bệnh đau thắt lưng. Thoát vị hoặc rách bao sơ có thể xảy ra khi các đĩa đệm bị chèn ép và phình ra hoặc rách, gây đau thắt lưng.
- Bệnh lý rễ dây thần kinhlà một tình trạng gây ra bởi sự chèn ép, viêm và/hoặc tổn thương đối với rễ thần kinh tại cột sống. Áp lực lên rễ thần kinh dẫn đến đau, tê hoặc cảm giác ngứa ran di chuyển hoặc lan tỏa ra các khu vực khác của cơ thể theo đường đi của chính dây thần kinh đó. Bệnh lý rễ dây thần kinh có thể xảy ra khi hẹp ống sống hoặc thoát vị đĩa đệm hoặc vỡ đĩa đệm chèn ép rễ thần kinh.
- Dây thần kinh tọa là dây thần kinh dài và lớn nhất trong cơ thể, chạy dài từ vùng thắt lưng, qua vùng xương chậu, đến mông rồi xuống chân. Khi dây thần kinh tọa bị chèn ép, gây ra các cơn đau chạy dọc theo dây thần kinh tọa, thường xảy ra ở một bên của cơ thể, ảnh hưởng hoàn toàn hay một phần hông, mông, đùi, bắp chân, bàn chânnên được gọi là đau dây thần kinh tọa.
- Hẹp cột sốnglà hẹp cột sống gây áp lực lên tủy sống và dây thần kinh có thể gây đau hoặc tê khi đi bộ và theo thời gian dẫn đến yếu chân và mất cảm giác.
Bất thường về xương bao gồm vẹo cột sống; loài lách (Lordosis) là một đường cong cong về phía trước của xương sống, thường nằm ở các bộ phận thắt lưng và cổ tử cung do tư thế thích hợp hoặc bệnh lý cột sống; các dị tật bẩm sinh khác của cột sống.
Đau thắt lưng hiếm khi liên quan đến các bệnh lý nghiêm trọng, nhưng khi bệnh xảy ra, người bệnh cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Các nguyên nhân nghiêm trọng bao gồm:
- Nhiễm trùngkhông phải là một nguyên nhân phổ biến của đau lưng. Tuy nhiên, nhiễm trùng có thể gây đau khi liên quan đến đốt sống, gọi là viêm tủy xương, viêm đĩa đệm hoặc viêm khớp giữa xương chậu và cột sống.
- Khối u là một nguyên nhân tương đối hiếm gặp của đau lưng. Thỉnh thoảng, các khối u bắt đầu ở lưng, nhưng chúng thường xuất hiện ở lưng do ung thư di căn từ nơi khác trong cơ thể.
- Hội chứng chùm đuôi ngựa(Cauda Equina Syndrome – CES) xảy ra khi các rễ thần kinh của chùm đuôi ngựa bị chèn ép. Nó làm gián đoạn các chức năng vận động, cảm giác đến hai chi dưới và bàng quang. Bệnh nhân bị hội chứng này thường nhập viện trong tình trạng cấp cứu. CES có thể dẫn đến tình trạng tiểu không tự chủ và thậm chí tê liệt vĩnh viễn. Tổn thương thần kinh vĩnh viễn có thể xảy ra nếu hội chứng này không được điều trị.
- Động mạchchủ bụng là động mạch lớn nhất và dài nhất trong cơ thể, xuất phát từ tim sau đó đi trong lồng ngực xuống ổ bụng và kết thúc bằng chia 2 động mạch chậu. Theo định nghĩa, phình động mạch là tình trạng giãn khu trú lòng mạch với đường kính đoạn giãn lớn hơn 50% đường kính của đoạn động mạch bình thường lân cận.
Phình động mạch chủ bụng AAA (abdominal aortic aneurysm) là bệnh lý giãn khu trú bất thường của động mạch chủ ở đoạn bụng. Đau lưng có thể là dấu hiệu cho thấy tình trạng phình động mạch ngày càng lớn và nguy cơ vỡ cần được khám ngay lập tức.
- Sỏi thận có thể gây đau nhói ở lưng dưới và thường ở một bên.
Các nguyên nhân cơ bản khác khiến người bệnh bị đau lưng dưới bao gồm:
- Các bệnh viêm khớp như viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống, viêm đốt sống, cũng có thể gây đau thắt lưng.
- Loãng xươnglà một bệnh về xương chuyển hóa được đánh dấu bằng sự giảm dần về mật độ và sức mạnh của xương, có thể dẫn đến gãy xương.
- Lạc nội mạc tử cunglà khi nội mạc không nằm bên trong tử cung mà đi lạc vào trong khoang bụng, bàng quang, trực tràng và buồng trứng.
- Viêm loét tá tràng đau bên phải lan ra sau lưng.
- Hội chứng đau xơ cơ, hay hội chứng đau nhức toàn thân, hội chứng Fibromyalgia (tiếng Anh: Fibromyalgia) là một tình trạng đau mạn tính trong cơ, dây chằng, gân và các tổ chức phần mềm của cơ thể. Đau cơ xơ hoá thường kèm theo cảm giác mệt mỏi, mất ngủ, hoặc trầm cảm nhưng không có tổn thương thực thể tại cơ, xương, khớp.
