THANH HAO CÙNG ĐỊA CỐT BÌ

Công hiệu khác nhau

Thanh hao và địa cốt bì đều hay thanh nhiệt, lương huyết, trừ chưng. Thanh hao đắng, hàn, thiên vào can, đởm, hay thanh can đởm, hòa âm, nhiệt ở huyết phận làm thấu đi, đến nhiệt phục ở âm phận phải xuất ra ngoài. Lại có khả năng giải thử, trừ ngược. Tính năng chuyên về huyết, can, đởm kinh.

Địa cốt bì, ngọt, nhạt, hơi hàn. Ngọt và và hàn nên có tính thanh nhuận, thiên về phế, can thận kinh. Công dụng thiên về ích âm, thanh phế nhiệt, lại trừ được bệnh cốt chưng có mồ hôi. Tính năng chuyên về âm, huyết phế, can, thận.

Chủ trị khác nhau

1 – Thanh hao giải thử

Địa cốt bì chữa phế nhiệt, ho, suyễn.

Thanh hao đắng, hàn nên thanh được nhiệt, có hương thơm nên hay tán, thanh giải được hàn tà ở cơ, chuyên dùng chữa ngoại cảm thử nhiệt. Như “toàn quốc trung thảo dược hối biên” trị cảm mạo về thời tiết mùa hạ, nên dùng thanh hao, bạc hà sắc nước uống. Trị trúng thử dùng thanh hao pha nước sôi uống, hoặc giã nát vắt lấy nước, ngâm vào nước lạnh để uống.

Địa cốt bì thanh phế, giáng hỏa, dùng chữa phế nhiệt, ho suyễn.

2 – Thanh hao dùng cho bệnh cốt chứng không có mồ hôi.

Địa cốt bì dùng cho bệnh cốt chứng có mồ hôi.

Thanh hao thơm nên tán thấu tới trong xương; hỏa ở ngoài bì phu cũng được tiết thấu đáo, lại còn hay thoái được âm hỏa. Cho nên chẳng những chữa được bệnh cốt có mồ hôi, mà cà bệnh cốt chứng không có mồ hổi chữa càng tốt. Như “Thánh huệ phương” có bài thanh hao hoàn gồm thanh hao, đào nhân, cam thảo, đồng tiện, để chữa bệnh cốt chưng lao, thân thể mệt mỏi, miệng khát vừa sốt nóng, sốt rét.

Địa cốt bì ích âm, lương huyết, hay thanh âm hỏa trong xương, mà không tiết ra ngoài. Cho nên chữa được cốt chứng có mồ hôi.

3 – Thanh hao trị ngược tật

Địa cốt bì trị tiêu khát

Thanh hao là thuốc chủ yếu chữa chứng ngược (sốt rét) “Bổ khuyết trừu hậu phương” trị chứng ngược tật hàn nhiệt. Dùng thanh hao một nắm, lấy 2 cân nước rửa sạch, vắt lấy nước, uống cho hết. “Bản thảo cương mục” có bài thanh hao tửu. Dùng thanh hao giã lấy nước, đun qua, uống như uống rượu bình thường để chữa chứng hư lao vì chứng ngược lâu ngày.

Địa cốt bì chữa chứng tiêu khát.

4 – Thanh hao trị thấp ôn ở tam tiêu thuộc kinh thiếu âm

Địa cốt bì chữa thấp nhiệt, hoàng đởm.

Thanh hao hàn nên thanh nhiệt, đắng nên táo thấp thiên vào can. đởm dùng chữa thấp ôn ở tam tiêu thuộc kinh thiếu âm. Như “Thông tục thương hàn luận” có bài hoa cầm thanh đởm thang : thanh hoa hung, đạm trúc nhự, tiên bán hạ, xích phục linh, thanh tử cầm. sinh chỉ xác, quảng trần bì, bích ngọc tán; Để chữa chứng thấp, nhiệt uất, khí cơ không được khoan khoái ngực bĩ sinh ra nôn mửa cả nóng lẫn rét như bệnh ngược.

Địa cốt bì chữa thấp nhiệt, hoàng đảm.

Đặc thù điều trị có khác nhau.

Nội mông cổ – “Trung thảo dược tân y liệu pháp tư liệu tuyển biên” Trị lan vĩ viêm vị thống. Thanh hao một lượng khá nhiều. Trước hết sấy vàng thanh hao, rồi giã nhỏ. Buổi sáng, trưa, chiều dùng nước uống cùng với bữa cơm. Mỗi lần 2 khắc. “Trửu hậu phương” trị kim sang phổi tổn: Dùng thanh hao giã nát bọc lại, hoặc là dùng thanh hao, ma diệp, thạch khôi các thứ bằng nhau hòa với rượu uống. Lâm sàng đã chế thành trà để dùng.

“Vệ sinh dị giản phương” chữa bệnh trong mũi có máu, lấy thanh hao giã nhỏ điều trị, nếu là mũi tịt tác dụng chữa càng hay.