XUYÊN SƠN GIÁP
– Tên khoa học: Squama Manis.
– Bộ phận dùng: vảy phơi khô của con tê tê; thuộc họ tê tê.
– Tính vị quy kinh: hơi hàn, mặn; quy kinh can, kinh vị.
– Tác dụng: hoạt huyết tiêu trưng, thông kinh, hạ nhũ, tiêu thũng bài nùng.
– Chỉ định:
+ Điều trị chứng trưng hà tích tụ thì thường phối hợp với tam lăng, nga truật.
+ Điều trị huyết ứ gây kinh bế thì thường dùng với đương quy, hồng hoa.
+ Điều trị phong thấp tý chứng gây co duỗi khớp khó khăn, tê nhức thì thường
phối hợp với bạch hoa xà, ngô công, khương hoạt, độc hoạt.
+ Điều trị sản hậu sữa không xuống thì thường phối hợp với vương bất lưu
hành; nếu huyết hư gây sữa loãng, ít thì thường dùng với hoàng kỳ, đương quy.
+ Điều trị mụn nhọt thì thường dùng với kim ngân hoa, thiên hoa phấn (như
bài tiên phương hoạt mệnh ẩm); nếu có mủ mà chưa có loét thì thường dùng với
hoàng kỳ, đương quy để tiêu độc bài nùng ( như bài thấu nùng tán).
+ Điều trị loa lịch thường phối hợp với hạ khô thảo, bối mẫu, huyền sâm.
Gần đây còn dùng điều trị ngoại thương xuất huyết, xuất huyết sau mổ và các
chứng giảm bạch cầu đều thấy có tác dụng tốt.
– Liều dùng: 3-10g/ngày; tán bột dùng bột 1 – 1,5g/ngày.
– Chú ý: cấm dùng khi phụ nữ có thai, mụn nhọt đã loét.
