KHIẾM THẢO
– Tên khoa học: Radix Rubiae.
– Bộ phận dùng: rễ phơi khô của cây khiếm thảo Rubia Cordifolia L.,
thuộc họ cà phê (Rubiaceae).
– Tính vị quy kinh: lạnh đắng; quy kinh can.
– Tác dụng: lương huyết chỉ huyết, hoạt huyết thống kinh.
– Chỉ định:
+ Chứng xuất huyết do huyết nhiệt hiệp ứ:
• Điều trị nôn ra máu, chảy máu cam, đại tiện ra máu, tiểu tiện ra máu thì
Có thể phối hợp với đại kế, trắc bách diệp (như bài Thập khôi tán).
• Điều trị chứng đại trường tích nhiệt gây trường phong tiện huyết thì
phối hợp với hoàng cầm, hòe hoa.
• Điều trị huyết nhiệt gây băng lậu thì phối hợp với sinh địa, bồ hoàng.
+ Chứng huyết ứ kinh bế, chấn thương tụ máu, phong thấp tý:
• Điều trị chứng huyết khô kinh tế thì thường phối hợp với hồng hoa,
hương phụ để hoạt huyết bổ huyết điều kinh.
• Điều trị chấn thương sưng nề, chứng phong thấp tý thì có thể dùng đơn
độc vị khiếm thảo hoặc phối hợp với đơn cổ phương có khiếm thảo để uống.
– Liều dùng: uống 10-15g. Để có tác dụng cầm máu thì nên sao cháy.
– Tác dụng dược lý: thực nghiệm cho thấy có tác dụng rút ngắn thời gian
chảy máu, ảnh hưởng đến quá trình đông máu; trên thực nghiệm thỏ thấy ức chế
tụ tập tiểu cầu, tác dụng nhẹ đối với kháng ngưng kết. Ngoài ra các dụng kháng
nhồi máu cơ tim, kháng ung thư, ức chế một số trực khuẩn ngoài da.
