TOÀN YẾT (bọ cạp, toàn trùng)
– Bộ phận dùng: toàn bộ con bọ cạp, qua bào chế mới sử dụng; thuộc họ bò
cạp.
– Tính vị quy kinh: bình, cay, có độc; quy kinh can.
– Tác dụng: tức phong chỉ kinh, công độc tán kết, thông lạc chỉ thống.
– Chỉ định:
+ Điều trị chứng co quắp do các nguyên nhân khác nhau thì thường dùng với
ngô công nghiền bột uống; nếu trẻ em bị cấp kinh phong gây sốt cao, co giật, hôn
mê thì thường dùng với linh dương giác, câu đằng, thiên ma.
+ Điều trị chứng uốn ván (phá thương phong) thì thường dùng với ngô công,
thiên nam tinh, thuyền thoái (như bài Ngũ long bức phong tán).
+ Điều trị chứng trúng phong kinh lạc gây méo miệng, mắt nhắm không kín
thì thường dùng với bạch cương tàm, bạch phụ tử.
+ Điều trị mụn nhọt, loa lịch kết hạch: lấy toàn yết, chi tử 7 phần cho vào
dầu vừng nấu thành cao bôi ngoài. Gần đây người ta dùng toàn yết, ngô công.; địa
long… tán bột làm viên hoàn để điều trị viêm tắc động mạch, tĩnh mạch, lao hạch,
lao khớp đạt hiệu quả tốt.
+ Điều trị phong thấp tý chứng gây cân mạch co rút, khớp xương dạng thì
thường dùng với xuyên ô, bạch hoa xà, một dược.
+ Điều trị chứng đau đầu dai dẳng thì thường dùng với ngô công, bạch
cương tàm, bạch phụ tử, xuyên ô.
– Liều dùng: 2 – 5g/ngày.
– Chú ý: thuốc có độc, không nên dùng liều cao, thận trọng dùng khi phụ nữ có
thai.
– Tác dụng dược lý: giảm áp, trấn tĩnh.
