MA HOÀNG CÙNG HƯƠNG NHU
Công dụng khác nhau
#Ma_hoàng và #hương_nhu đều là vị thuốc phát hãn, lợi thủy. Nhưng ma hoàng sở
trường dùng phát tán, phong hàn tà vào cuối mùa đông. Còn hương nhu thì phát tán
khí lạnh trong nắng nóng. Ma hoàng lợi thủy ở phổi, mở quy môn. Hoắc hương lợi thủy
có ba lẽ: phát biểu để khai quỷ môn, khai phế để tẩy rửa cho sạch, thông điều thủy đạo,
thay đổi nước ở bàng quang. Những công dụng này thì cũng giống như ma hoàng.
Hương nhu ôn, hóa trọc, tỳ được ôn hóa (làm cho ấm) trọc khí không can phạm
được; vận động hóa được hết thủy thấp thì di tiểu tiện được ngay. Vị thuốc này còn
thống đạt được tam tiêu, sơ được bàng quang, lợi tiểu tiện. Những công đụng thì khác
với ma hoàng.
Ngoài ra ma hoàng còn chữa khỏi lao, bình được suyễn. Còn hương nhu thì hòa
trung, hóa thấp. Hai điều đó nói lên hai vị thuốc này không cùng công dụng giống nhau.
Chủ trị khác nhau
1. Ma hoàng chủ yếu tân biểu thực về mùa đông lạnh. Hương nhu chủ trì tán biểu
thực vì âm khí lạnh của nóng (tức là mùa hạ nóng nự mà bị cảm hàn).
Ma hoàng giải biểu mãnh liệt, nên chữa được thương hàn thực chứng – Như “Thương
hàn luận” có bài ma hoàng thang trị phong hàn ở biểu thuộc kinh thái dương: biểu hiện
các chứng bệnh: đầu, cổ cứng đau, mình và thắt, lưng đau, các dốt xương đau, phát nóng,
sợ rét, không có mồ hôi, mạch phù khẩn.
Hương nhu là thuốc chữa âm thử (tức là khí lạnh trong nắng mùa hè). Như “Cục
phương” có bài hương nhu tán gồm các vị: sao biển đậu, hậu phác hương nhu. Trị được
chứng về cuối mùa hè ngồi chơi mát bị cảm lạnh, hàn tà ở ngoài xâm nhập vào cơ thể,
bên trong, nội thương vì thấp khí, mình nóng và ghét lạnh; đầu nặng, đau, nhức, không
có mồ hôi, trong bụng buồn bã.
2. Ma hoàng chữa ho, suyễn. Hương nhu chữa hoắc loạn.
Ma hoàng là thuốc chỉ khái, bình suyễn
Hương nhu chữa hoắc loạn, đau bụng, thổ, tả.
Như “cứu cáp phương” có bài “hương nhu thang”gồm các vị sinh hương nhu, tỏi, hậu
phác, sinh khương, chữa bệnh hoắc loạn, đau bụng, thổ, lỵ.
Ma hoàng chữa thủy thũng (phù nề) kiêm có cảm phong hàn ở ngoài biểu.
Hương nhu chữa thủy thũng kiêm có âm thử ở biểu chứng.
Ma hoàng cùng với hương nhu đều là thuốc chữa thủy thũng kiêm có biểu chứng.
Nhưng ma hoàng cay, ôn, phát tán, dừng chữa thủy thũng ở cuối mùa đông có cảm phong
hàn ố biểu.
Hương nhu dùng ở cuối mùa hè chữa âm thử ở biểu chứng. Nếu là bệnh về thủy cuối
đông dùng ma hoàng, cuối mùa hè dùng hương nhu.
Ngoài ra ma hoàng có chữa bệnh thấp ở tỳ, âm thử, hai bệnh này thì công dụng của
hương nhu không bằng được.
Đặc thù trong sử dụng khác nhau:
Đặc thù sử dụng ma hoàng đã nối ở mục ma hoàng và quế chi. “Trửu hậu phương”
chữa chứng sườn hiệp thống. liền đau bụng gần chết, dùng ngay hương nhu dã vắt nước
chừng một hai cân thì khỏi.
“Vĩnh loại linh phương” trị trẻ em phát triển chậm. Dùng trần hương nhu hai lạng,
nước một chén, đun sôi lấy 3 phân, cho nửa lạng mỡ lợn, trộn đều, ngày ngày bôi vào.
“Tử mẫu bí lục” trị chứng Bạch trọc thảm thống (tức là đầu trọc không mọc tóc)
đùng trần hương nhu hai lạng, nước một bát đun sôi, lấy 3 phần, hòa nửa lạng mỡ lợn,
hòa với hồ phấn rồi bồi vào đầu, dần dần tóc sẽ mọc.
