QUA LÂU NHÂN
– Bộ phận dùng: hạt quả chín phơi khô của cây qua lâu; thuộc họ bầu bí.
– Tính vị quy kinh: hơi hàn, ngọt; quy kinh phế, kinh vị, kinh đại trường.
– Tác dụng thanh nhiệt hoá đàm, khoan hung tán kết, nhuận trường thông tiện.
– Chỉ định:
+ Điều trị đảm nhiệt khái suyễn thì thường dùng cùng với bối mẫu, tri mẫu;
nếu đàm nhiệt nội kết gây ho có đàm đặc và dính, tức ngực, đại tiện bí thì thường
dùng cùng với hoàng cẩm, dỏm nam tính, chỉ thực (như bài Thanh khí hoá đàm
hoàn).
+ Điều trị căng tức ngực do đàm trọc trở trệ thì thường dùng cùng với giới
bạch. Gần đây dùng trong điều trị bệnh lý mạch vành: có thể dùng một vị qua lâu
hoặc phối hợp với trầm hương, uất kim, hương phụ để điều trị cơn đau thắt ngực
thể khí trệ; phối hợp với đan sâm, hồng hoa, đào nhân để điều trị cơn đau thắt ngực
thể huyết ứ.
+ Điều trị viêm phổi gây ho ra máu mủ thì thường dùng cùng với lô căn, ngư
tinh thảo.
+ Điều trị viêm tuyến vú, sưng nóng và đỏ thì thường dùng cùng với đương
quy, nhũ hương, một dược (như bài Thần hiệu qua lâu tán).
+ Điều trị đại tiện táo bón: qua lâu nhân có tác dụng thông tiện nên thường
dùng cùng với hỏa ma nhân.
– Liều dùng: 10 – 20g/ngày.
– Chú ý: cấm dùng khi tỳ hư, hàn đàm, thấp đàm.
– Tác dụng dược lý: thực nghiệm trên chuột thấy có tác dụng giãn mạch vành,
giảm mỡ máu, ức chế một số trực khuẩn.
